Prof. Dr. Bilgin ÖZMEN
İZMİR ENDOKRİN.com
İç Hastalıkları, Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı
Subakut Granülomatöz Tiroidit:
De Quervain tiroidi, subakut nonsüpüratif tiroidit veya dev hücreli granülomatöz tiroidit olarak da adlandırılır. 40–60 yaş arası kadınlarda daha sık rastlanır. Hastalık çoğunlukla viral bir infeksiyonu izleyen 2–8 hafta içinde ortaya çıkar. Bazı virüs hastalıklarının bazı mevsimlerde sık görülmesi nedeniyle hastalık sonbahar aylarında daha sık görülür. Buna karşın hastalığın etyolojisinde otoimmün faktörlerin rolü oldukça azdır. Ancak hastalığın HLA-B35 ile ilişkili olduğu gösterilmiştir.
De Quervain tiroidi, subakut nonsüpüratif tiroidit veya dev hücreli granülomatöz tiroidit olarak da adlandırılır. 40–60 yaş arası kadınlarda daha sık rastlanır. Hastalık çoğunlukla viral bir infeksiyonu izleyen 2–8 hafta içinde ortaya çıkar. Bazı virüs hastalıklarının bazı mevsimlerde sık görülmesi nedeniyle hastalık sonbahar aylarında daha sık görülür. Buna karşın hastalığın etyolojisinde otoimmün faktörlerin rolü oldukça azdır. Ancak hastalığın HLA-B35 ile ilişkili olduğu gösterilmiştir.
Hangi Şikayetler ile Hekime Gider?Hastalığın klinik gidişi oldukça gürültülüdür. Subfebril (geceleri 37–38 derecelerde) ateş, genel durum bozukluğu, çabuk yorulma, kas ağrıları, yutma güçlüğü, tiroid bezinin her iki lobunda yaygın ağrı ile birlikte ses kısıklığı, çarpıntı ve sinirlilik hali görülür. Boyun ağrısı giderek artar, kulağa ve çeneye doğru yayılır. Bu ağrı çeneye, kulağa yayılması nedeniyle çene eklemi hastalıkları, kulak iltihapları ya da boğaz enfeksiyonlarıyla karıştırılabilir. Tiroid bezi muayenede oldukça ağrılıdır, sert ve nodüler yapıdadır. 3–4 hafta kadar süren ağrılı dönemde hasta hipertiroidiktir yani bu dönemde sinirlilik, çarpıntı, terleme, titreme, zayıflama, sıcağa tahammülsüzlük gibi belirtiler görülebilir. Hastalığın erken döneminde, iltihabi süreç başladıktan hemen sonra hasarlanan tiroit hücrelerinden salgılanan ve ani olarak kana salınan çok miktarda tiroit hormonu nedeniyle oluşmuş hipertiroidi saptanabilir (bu hipertiroidi geçicidir). Bu dönemde tiroid sintigrafisi çekildiğinde uptake oldukça düşüktür, hatta tiroit bezi görüntülenemez, ayrıca sedimantasyon hızı oldukça yüksektir (100 mm/saatin üzerindedir). Daha sonraki evre birkaç aya kadar uzayabilen ve belirti vermeyen iyileşme sürecini genellikle geçici bir hipotiroidi dönemi izler. Çoğu kez tiroit bezi kademeli olarak iyileşir ve normal fonksiyonuna döner. Nadiren de olsa (%5-10 oranında) tiroit bezi aşırı hasarlanmasına bağlı olarak yeterli tiroit hormonunu üretemez tembel hale gelebilir ki bu döneme “hipotiroidi” denilir. Hipotiroidi gelişen hastalarda halsizlik, yorgunluk, kilo alma, cilt kuruluğu, üşüme ,kabızlık,unutkanlık gibi belirtiler görülür. Hipotiroidinin kalıcı olması durumunda tiroid hormon tedavisinin ömür boyu kullanılması gerekir.
Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi genellikle hastanın şikâyetlerine yöneliktir. Hafif vakalarda asetil salisilik asit (aspirin) veya non-steroid ağrı kesicilerin kullanılması yeterli olur. Ağır vakalarda oral kortikosteroid (prednizolon 20–40 mg/gün) tedavisi uygulanır ve tedaviye iyi yanıt alınır. Kortikosteroid tedavisi bir haftalık aralarla dozlar azaltılarak 3–4 haftada kesilir.
